UI و UX

“تجربه کاربری” یا UXو “رابط کاربری”یا UI ،در دنیای تکنولوژی تبدیل به یکی از مهم ترین و کاربردی ترین مفاهیم شده اند.

گستردگی و پرکاربرد بودن UI و UX،نه فقط در دنیای کسب و کارهای مجازی،بلکه در زمینه های مختلف اقتصاد و بازاریابی،موجب شده است که کسب اطلاعات پیرامون این مباحث به صورت جدی دنبال شود.

اخیرا شناختن مهارت های UI و UX در ایران،با ترجمه مقالات معتبر و حضور افراد ماهر و متخصص در این زمینه،به راحتی امکان پذیر شده است.

سایت ایرانی ” خانه تجربه نویسی” نیز به صورت تخصصی با همکاری متخصصان اقدام به تولید محتوا در این زمینه کرده است.

در یک توضیح کوتاه،UI “تجربه و احساس کلی کاربر در هنگام استفاده از محصول” و UX “افزایش حس خوشایندی کاربر حین استفاده از محصول” تعریف می شود.

هدف این مقاله،دقیق تر شدن در این دو مفهوم و بررسی تفاوت ها و شباهت های آن است.

UI

UI مخفف عبارت انگلیسی  User Interface به معنی رابط کاربری،نمای کاربری یا واسط کاربری است.

رابط کاربری به طراحی ظاهری و بصری محصول می پردازد.

UI با استفاده از المان های مختلف،به چشم نوازی و جذابیت محصول موردنظر کمک می کند تا استفاده از آن محصول برای مصرف کننده به عنوان یک تجربه دلچسب به یاد آورده شود.

ظاهر تمام دکمه هایی که کاربران استفاده می کنند،لغزنده ها،باکس های مختلف برای قرار دادن متن ها،لینک های مرتبط و سایر مواردی که کاربر با آن تعامل دارد،زیر مجموعه طراحی UI محسوب می شوند.

یک طراح UI،با تعیین نوع رنگ بندی صحیح،انتخاب فونت های مختلف،بهره گیری از اشکال گرافیکی متنوع،تصاویر با کیفیت و مرتبط،وظیفه آراستگی صفحات را برعهده می گیرد،بر کنش و واکنش کاربر آگاه است و سعی در تنظیم اهداف خود با آن دارد.

هدف یک طراحی UI اصولی و صحیح،وحدت و یکپارچه سازی صفحات سایت در راستای زیبایی شناسی است.

طراح UI از توانایی بالایی در زمینه بصری و هوش بالایی در ارائه ایده های جدید برخوردار است و اطمینان حاصل می کند که رابط کاربری جذاب،دیدنی و تحریک کننده و مطابق با هدف آن برنامه خاص باشد و تمامی عناصر بصری،چه از نظر زیبایی شناختی،چه از نظر وحدت،دارای هدف باشند.

UX

UX مخفف عبارت انگلیسی  User Experience است و در لفظی دقیق تر،تجربه کاربری معنا می شود.

تجربه کاربری،در سایت www.nngroup.com که زیر نظر جیکوب نیلسن و دن نورمن،پیشگامان تجربه کاربری در سراسر دنیا،فعالیت می کند،اینگونه تعریف شده:

“تجربه کاربری،تمام جنبه های تعاملات کاربران را با شرکت،خدمات آن و محصولاتش،در بر می گیرد.”

کسی که طراح تجربه کاربری است قدم به قدم برخورد مشتری با محصول و خدمات را مدیریت و برنامه‌ریزی می‌کند. فکر می‌کند که کاربر چرا و در چه شرایطی از این محصول استفاده می‌کند،قرار است پس از ورود به سایت یا اپلیکیشن به کجا هدایت شود،چه چیزی به او نشان داده شود و اهداف ما از اینکه کاربر وارد سایت ما شده است چیست.

در نتیجه طراحان UX برای هر چه بالاتر بردن بازده این ارتباط متقابل،در قدم اول باید بتوانند به چند سوال اساسی پاسخ دهند. تجربه کاربر در برخورد با بخش های مختلف سایت مثل المان های طراحی شده توسط طراحان یوآر،چگونه ارزیابی می شود؟ آیا از آن به عنوان یک امر ساده و دلچسب یاد کرده یا راه رسیدن به نتیجه موردنظر خود را گیج کننده و دشوار تلقی می کند؟

طراح یوایکسی که شما به کار می گیرید،با تعیین ساختار رابط و عملکرد آن،نحوه ساماندهی و ارتباط تمامی قسمت ها به یکدیگر و به طور خلاصه،چگونگی عملکرد آن را طراحی میکند.

او باید با در نظر گرفتن اهداف کوچک و بزرگ کاربر در حین تهیه و استفاده از محصولات یا خدمات،ضمن یکپارچه سازی تمام فعالیت ها،ساده ترین و سریع ترین راه ممکن نسبت به دیگر رقبا را برگزیند.این اتفاق،موجب میشود نام تجاری شما به عنوان یک تجربه دلچسب به یاد آورده شود و حتی استفاده از آن توسط خود کاربر نیز به دیگران نیز توصیه شود.

تفاوت ها؟

با اینکه کراگ ماریسون – رییس بخش محصول در شرکت RecordSetter ، بنیان‌گذار شرکت Usability – معتقد است که:

“تفاوتی میان طراحی تجربه‌ کاربری (UX) و طراحی رابط کاربری (UI) وجود ندارد چون این دو مقوله اصولا با هم قابل قیاس با یکدیگر نیستند.“

اما ما برای واضح تر کردن مفهوم این دو تعریف و بیان جمع اضداد (!) به تعریف کن نورتون – یکی از شرکای شرکت Google Ventures، مدیر سابق بخش محصولات گوگل – استناد می کنیم:

“طراحی UX بر تلاش کاربر در حل یک مشکل تمرکز دارد، در حالی‌که تمرکز طراحی UI در ایجاد ظاهر مناسب برای یک محصول است.“

با واضح تر شدن مفهوم UI و UX،شما قادر به تشخیص هر کدام از این دو در بیشتر محصولات،خواهید بود.

ما عکس زیر را به عنوان یکی از ملموس ترین مثال ها درنظر می گیریم.

در شلوار جین،به دلیل طراحی موفق UI،محصول دارای ظاهری جذاب و فریبنده است و همین امر مشتری را برای خرید قانع می کند.اما در شلوار کردی،تمرکز بر روی کاربرد و هدف مصرف کننده است و در نتیجه استفاده از محصول،یک تجربه دلچسب را برای مشتری به همراه خواهد داشت و این امر که از دقت در طراحی UX سر چشمه می گیرد،دلیلی کافی برای خرید و استفاده از آن محسوب می شود.

نهایتا،میتوان گفت در دنیای دیجیتال،UI بخشی از طرح می باشد که زمانی که کاربر در حال رویت وب سایت می باشد آن را مشاهده می نماید و UX به تجربه کاربر از رویت وب سایت گفته می شود.

چگونه با هم کار میکنند؟

یک طراح UX تصمیم می گیرد که رابط کاربری چگونه کار می کند در حالی که طراح UI تصمیم می گیرد که رابط کاربری چگونه به نظر می رسد.

این روند،یک همکاری تنگاتنگ است و دو تیم تمایل به همکاری نزدیکی با هم دارند.

در حالی که طراح UX مشغول آنالیز مسیرهای هدایت مشتری به سمت اهداف موردنظر است و سعی می کند با معین کردن جایگاه دکمه ها،باکس ها،لغزنده ها و… و همچنین تعیین اولویت بندی مکانی و ساختاری آن ها،نیاز کاربر را برآورده کند،طراح UI در حال کار بر روی نحوه ظاهر شدن این عناصر روی صفحه نمایش است.

اگر در شرایطی خاص،به هر دلیلی،نیاز باشد که در یک صفحه اطلاعات جدیدی اضافه شود که به باکس ها و دکمه ها و عملگرهای مختلف دیگری نیاز داشته باشد،طراح UX باید طرحی نو،متناسب با داده های اضافی بسازد و شیوه ی جدیدی برای تنظیم دکمه ها و تغییرات احتمالی به وجود آمده در شکل و اندازه آن ها در نظر بگیرد و در قدم بعدی طراح UI فعالیت های خود را با طرح جدید تطبیق داده و ظاهری جدید را ارائه می دهد.

به زبان ساده تر، UX شامل محتواهای متنی و تصویری و ویدئویی یک وب سایت است که با کمک UI جلوه بهتری میگیرد.

ارتباط و همکاری مداوم بین طراحان UI و UX کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که رابط کاربری نهایی به بهترین شکل ممکن به نظر می رسد،ضمن اینکه به طور کارآمد و بصری نیز کار می کند.

هلگا مورنو -طراح و متخصص- در یکی از مقاله های تخصصی خود در زمینه UI و UX،می گوید:
“اگر می گوییم که <زیباست ولی کار با آن سخت است.> این یک مثال از طراحی خوب UI  و طراحی ضعیف UX است و برعکس مواردی هست که می گوییم <کاربردی است اما طراحی اش افتضاح است!> این یک مثال از طراحی خوب UX و طراحی ضعیف     UI است.”

طراحی UI و UX با وجود اینکه شامل مهارت های متفاوتی هستند،اما برای موفقیت یکدیگر،در راستای هم عمل می کنند و عدم حضور پررنگ هر کدام از آن ها،نتیجه نهایی را دچار نقص و ضعف می کند.

یک طراحی زیبا،نمی تواند یک رابط کاربری ناخوشایند و گیج کننده را نجات دهد و طراحی یک تجربه کاربری مناسب و موثر،با ارائه نامناسب یک طراحی بد رابط کاربری بصری،نتیجه دلخواه را نخواهد داشت.

در نتیجه هر دو مسیر باید در کمال دقت و حوصله،به بهترین شیوه و روش طی شود تا به هدف موردنظر که کسب توجه و حفظ مشتری است،دست پیدا کنیم.

به قول راهول ورشنی -یکی از موسسین شرکت –foster.fm– :

“یک تجربه کاربری بدون در نظر گرفتن رابط کاربری ، شبیه به یک قالب مجسمه تو خالی است. یک حس ایده آل در مورد محصول ، با یک طراحی تجربه کاربری خوب شروع و با طراحی رابط کاربری مناسب و خوب ادامه پیدا می کند. در حالی که هر دوی آن ها برای دستیابی به یک محصول موفق ضروری اند.”

با گذاشتن یک دیدگاه کوچیک این پایین ، توی یک پیشرفت بزرگ سهیم شو.